Dzień Solidarności i Wolności został ustanowiony przez Sejm RP w dniu 27 lipca 2005 roku świętem państwowym w celu upamiętnienia historycznego zrywu Polaków do wolności i niepodległości z 1980 roku, który zainicjował proces upadku komunizmu i wyzwolenia narodów Europy Środkowej i Wschodniej.

Dzień Solidarności i Wolności jest obchodzony corocznie w rocznicę porozumień sierpniowych zawartych pomiędzy władzami komunistycznymi a przedstawicielami robotniczych komitetów strajkowych. Porozumienia sierpniowe były podpisane w Szczecinie (30 sierpnia), w Gdańsku (31 sierpnia) oraz w Jastrzębiu-Zdroju (3 września). Święto było obchodzone po raz pierwszy w Gdańsku 2005 r. w 25 rocznicę porozumień sierpniowych. Międzyzakładowy Komitet Strajkowy wysunął listę 21 postulatów, na których czele umieszczono żądanie utworzenia wolnych związków zawodowych. Pozostałe dotyczyły przestrzegania praw i wolności konstytucyjnych, zniesienia przywilejów partyjnych, a także poprawy warunków bytowych społeczeństwa.